Το σύστημα της διατροφικής σφραγίδας Nutri-Score που προσπάθησε να επιβάλει η Γαλλία στην επισήμανση των τροφίμων φαίνεται ότι δέχεται ισχυρές διεθνείς πιέσεις οι οποίες κλονίζουν σημαντικά την επίσημη αποδοχή και εφαρμογή του στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σε διαδικτυακή εκδήλωση, που οργάνωσε η Farm Europe οι περισσότεροι ομιλητές τάχθηκαν ενάντια στο Nutri-Score και εξέφρασαν ανοιχτά τις ανησυχίες τους ότι τα πιθανά οφέλη του συστήματος αφορούν κυρίως τις μεγάλες βιομηχανίες τροφίμων και ότι η υποστήριξη της Γαλλίας απορρέει από ιδιοτελή κίνητρα.
Ωστόσο, και ο Γάλλος υπουργός Γεωργίας, Julien Normandie, δήλωσε ότι «η Κυβέρνηση δεν σκοπεύει να καταστήσει υποχρεωτικό το Nutri-Score, εκτός αν αυτό γίνει σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πρέπει να το δούμε προσεκτικά και να αναθεωρήσουμε τη μεθοδολογία του σε Ευρωπαϊκό επίπεδο»
Τι είναι και που στοχεύει το Nutri Score
Tο Nutri-Score που αναπτύχθηκε το 2017 από την υπηρεσία δημόσιας υγείας της Γαλλίας, Sante Publique France στοχεύει να επιβάλει μια καθολική και υποχρεωτική ένδειξη στις ετικέτες των τροφίμων για την προστασία της υγείας των πολιτών της.
Η ένδειξη αυτή θα γίνεται με την προσθήκη στην σήμανση των τροφίμων μιας ετικέτας με την οποία θα παρουσιάζεται η διατροφική ποιότητα τους με μια κλίμακα χρωμάτων και γραμμάτων η οποία αρχίζοντας με το σκούρο πράσινο (γράμμα Α) με το οποίο χαρακτηρίζει τα πιο υγιεινά τρόφιμα, κλιμακώνεται χρωματικά μέχρι το κόκκινο (γράμμα Ε) με το οποίο χαρακτηρίζει τα λιγότερο υγιεινά.
Με το κίτρινο χρώμα (γράμμα C) που καταλαμβάνει την μεσαία θέση αντιπροσωπεύει τα μέσης υγιεινής άξιας τρόφιμα στα οποία κατατάσσει και το Ελαιόλαδο, παραβλέποντας την διεθνώς τεκμηριωμένη με επίσημες ιατρικές μελέτες υγιεινή άξια του για τις καρδιόπαθειες, τους καρκίνους, το Αλτχάϊμερ, τον διαβήτη και τόσες άλλες παθήσεις του ανθρώπου.
Το σύστημα που πέρασε αρχικά στην αγορά της Γαλλίας, μετά υιοθετήθηκε από το Βέλγιο, την Ισπανία, τη Γερμανία, την Ολλανδία, την Ελβετία και το Λουξεμβούργο». Ωστόσο, άλλες χώρες, όπως η Τσεχική Δημοκρατία, η Σουηδία, η Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο τάχθηκαν αντίθετες προς το σύστημα και υποστήριξαν ότι απαιτεί σοβαρές τροποποιήσεις
Επιστημονικές αντιδράσεις στην Ισπανία
Στην Ισπανία, παρά το ότι το σύστημα έγινε αποδεκτό από την Κυβέρνηση, στην πράξη δέχεται σωρεία αντιρρήσεων από Επιστήμονες και φορείς. Πρόσφατα τέσσερεις Καθηγητές του Πανεπιστήμιου της Jaén (Rosa, Marcolini, Zafra και Torres) καθώς η Διοίκηση της Αγροτικής Τράπεζας του Χαέν, σε ανακοίνωση τους το καταδίκασαν. Το σύστημα Nutri-Score, δηλώσαν , κατατάσσει τις τροφές λαμβάνοντας υπόψη μόνο την περιεκτικότητα τους σε λιγότερο και περισσότερο υγιεινά κυρία στοιχεία ενώ παραλείπει τελείως τα «ευεργετικά» στην υγεία συστατικά όπως βιταμίνες, πολυφαινόλες, μέταλλα, απαραίτητα λιπαρά οξέα κ.α. του ελαιόλαδου,
Παράλληλα, εξομοιώνει τα παρθένα ελαιόλαδα που αποτελούν πλήρη φυσικό χυμό, με τα εξευγενισμένα και σπορέλαια κάτω από την κοινή βαθμολόγηση με το γράμμα C.
Πολιτικές αντιδράσεις στην Ιταλία
Στην Ιταλία, η Υπουργός Γεωργίας Teresa Bellanova επισήμανε ότι το σύστημα Nutri-Score, εισάγει δυσμενείς διακρίσεις σε βάρος παραδοσιακών τροφίμων και ζητά από τους πολίτες να το απορρίψουν και να υιοθετήσουν το Ιταλικό σύστημα Nutri-form. Παράλληλα προσκάλεσε και άλλες Κυβερνήσεις της ΕΕ να συμπαραταχτούν στην προστασία των τροφίμων που αποτελούν « πυλώνες της Μεσογειακής διατροφής», εξασφαλίζοντας μέχρι στιγμής την υποστήριξη και της Ελλάδας,
Παράλληλα η μεγάλη Αγροτική Οργάνωση Coldirreti (Αυτοκαλλιεργητές) επισήμανε ότι η κατάταξη των τροφών και ποτών με βάση μόνο την περιεκτικότητα τους σε κοινά θρεπτικά συστατικά μειονεκτεί γιατί ενώ υπερεκτιμά δυσμενή συστατικά όπως ζάχαρη, κορεσμένα λιπαρά οξέα και νάτριο, υποβαθμίζει ευνοϊκά για την υγεία τρόφιμα όπως ελαιόλαδο, φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, φυτικές ίνες και πρωτεΐνες κ.α.
Επίσης η μεγάλη αγροτική οργάνωση Unaprol δήλωσε ότι «δεν μπορεί να γίνει κατανοητό ότι οι τηγανητές πατάτες είναι πιο υγιεινές από μια κουταλιά της σούπας εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο ή ότι έχουν την ίδια αξία με ένα χάμπουργκερ».
Παράλληλα η Αρχή Ανταγωνισμού (AGCM) της Ιταλίας ανακοίνωσε έρευνα σε πέντε εταιρείες (GS, Carrefour Italia, Pescanova Italia Srl, Valsoia, Regime Dukan, Diet Lab, Weetabix) που χρησιμοποιούν το σύστημα εμπρόσθιας επισήμανσης Nutri –Score, όπως η Γαλλική εφαρμογή Yuka.
Οι θέσεις ΥπΑΑΤ και Φορέων στην Ελλάδα
Σύμφωνα με ανακοίνωση του, ΥπΑΑΤ η Ελλάδα μαζί με την Ιταλία και Τσεχία αρνήθηκαν την έγκριση του συστήματος Nutri Score κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας της EE, τον Δεκέμβριο του 2020 και ζήτησε να εξαιρεθούν από μια τέτοια επισήμανση τρόφιμα όπως Προϊόντα ΠΟΠ.
Από την άλλη πλευρά διάφοροι φορείς στην Ελλάδα όπως τα Επιμελητήρια Λακωνίας και Χανίων, ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Κρήτης κ.α. με πρόσφατες αναφορές τους προς τον Υπουργό ΥπΑΑΤ επισημαίνουν τις επιπτώσεις που θα επιφέρει το σύστημα στο ελαιόλαδο, αλλά και σε όλα τα εξαγώγιμα προϊόντα μας και τονίζουν ότι παρουσιάζει σημαντικές στρεβλώσεις
Πλατφόρμα με ελληνική έμπνευση και στις ΗΠΑ
Τελευταία κυκλοφορήσει στις ΗΠΑ μια ελληνικής έμπνευσης πλατφόρμα που φέρει το ελληνικότατο όνομα ΖΟΕ (Ζωή). Πρόκειται για ένα σύστημα παροχής επιστημονικών υπηρεσιών υγείας που προσφέρει σε ημερησία βάση εξατομικευμένα προγράμματα διατροφής στηριγμένα σε μαζικού χαρακτήρα διεθνείς έρευνες και στις απαντήσεις πελατών σε ένα αναλυτικό ερωτηματολόγιο.
Η ΖΟΕ, κεντρικό πρόσωπο της όποιας είναι ο Γιώργος Χατζηγεωργίου που είναι εγκατεστημένος στην Βοστώνη, χρησιμοποιεί πρακτικές τεχνητής νοημοσύνης και αντλεί στοιχεία από διεθνή big data, προκειμένου να παρουσιάσει στον κάθε ενδιαφερόμενο μια πρόταση διατροφής που υπόσχεται μακροχρόνια υγεία.
*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι Δρ. Γεωπόνος, πρώην Δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ. Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά άδεια του (nmixel@otenet.gr)