Πολύτιμα στοιχεία και συμβουλές για την αξία της κρητικής διατροφής από ένα άνθρωπο που την γνωρίζουν όσο λίγοι τόσο σε θεωρητικό όσο και πρακτικό επίπεδο, είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει στο Ράδιο Λασίθι, ο Γιάννης Τσαγκατάκης, «προπαιδευτής» της κρητικής διατροφής, με καταγωγή και τόπο κατοικίας τα Γδόχια.
Με πλούσιες θεωρητικές γνώσεις αφού πρόκειται για ένα άνθρωπο που επί σειρά ετών έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο Κρήτης στους τομείς της Χημείας και Τροφίμων, έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο Auburn της Αλαμπάμα των ΗΠΑ, στη Σχολή Κάππα Studies στο Ηράκλειο, είναι εισηγητής σε πολλά σεμινάρια με θέμα την κρητική διατροφή, εγκεκριμένος εκπαιδευτής του ΕΦΕΤ, καθηγητής στα ΙΕΚ σε όλο το Λασίθι, συγγραφέας και σύμβουλος διατροφικής αγωγής, ο κ. Τσαγκατάκης ανέλυσε τα ωφέλη και τις ιδιαιτερότητες που κάνουν την κρητική διατροφή να ξεχωρίζουν τόσο σε σύγκριση με άλλα είδη διατροφής αλλά και σε σχέση με τη Μεσογειακή διατροφή, ένα ορισμό ο οποίος τόνισε πως χρησιμοποιείται με λάθος τρόπο στην παγκόσμια κοινότητα αφού ποτέ δεν υπήρξε ενιαία Μεσογειακή διατροφή αλλά στοιχεία από κατά τόπους κουζίνες όπως η κρητική.
Ακούστε αναλυτικά και βρείτε περισσότερες πληροφορίες στο http://food-edu.gr/:
Το θαύμα της Κρητικής διατροφής του ΄60: ελάτε να το βιώσουμε!
To πιο σημαντικό στοιχείο καταπολέμησης της παγκόσμιας παχυσαρκίας (globesity από το global obesity) είναι να κατανοήσουμε βαθιά τη φιλοσοφία της Κρητικής διατροφής. Με αυτή όλες οι αρνητικές διατροφικές συνήθειες θα κοπούν όπως θα αναφερθεί παρακάτω.
Πως έχει καταξιωθεί;
Η Κρητική διατροφή έχει πάρει παγκόσμια καταξίωση. Είναι ευρέως γνωστό ότι αποτελεί ένα διαχρονικό πρότυπο που προάγει την υγεία του σύγχρονου ανθρώπου. Αυτό αποδείχτηκε περίτρανα από τις μελέτες του Ιδρύματος Rockfeller των Ηνωμένων Πολιτειών (1948), των 7 Χωρών (1960-2010) και της Lyon Heart της Γαλλίας (1992).Όμως η μεγάλη ιδέα προσέκρουσε στον τοίχο της παγκοσμιοποίησης και μετονομάστηκε σε μεσογειακή διατροφή, όρος που κατέκτησε ακόμη και αυτή την εγχώρια επιστημονική και οικονομική κοινότητα.
Ποια είναι τα κρητικά προϊόντα που την απογειώνουν;
Το πιο σημαντικό αναγνωρισμένο μυστικό της Κρητικής διατροφής είναι το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο για το οποίο δε χρειάζεται να πούμε πολλά. Ο Κρητικός ούτε λίγο ούτε πολύ καταναλώνει περίπου 35 κιλά το χρόνο με την υπόλοιπη Ελλάδα περίπου 17 και την Ιταλία 11. Όμως τρόφιμα φυτικής προέλευσης περιλαμβάνουν αφθονία φρούτων με τα πορτοκάλια, τα μανταρίνια, τα καρπούζια, τα σταφύλια, τις μπανάνες, τα ρόγδια, τα δέσπολα κ.ά. Επιπρόσθετα τα λαχανικά και τα ενδημικά άγρια χόρτα που έχουν χαρακτηριστεί ως άυλος πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας κατέχουν μια εξέχουσα θέση στην Κρητική διατροφή. Το πιο σημαντικό από αυτούς τους πράσινους θησαυρούς είναι το σταμναγκάθι που συλλέγεται και καλλιεργείται στην άγια Κρητική γη. Αν τα δύο προηγούμενα «τσιγκλάνε» την διατροφική οσμή τα όσπρια που παραδόξως ανήκουν στην ομάδα του κρέατος έρχονται να συμπληρώσουν στα προηγούμενα τη φυτική πρωτεΐνη. Τα δημητριακά της παραδοσιακής ολική άλεσης δίνουν το «μαύρο» ψωμί και τα τραγανά παξιμάδια.
Το κρέας έχει σχετική μικρή θέση σε αυτή την κρητική διατροφική παλέτα που δεν υστερεί όμως σε ποικιλία, όπως χοιρινό, κατσίκι, κουνέλι και κοτόπουλο. Από το γάλα και τα γαλακτοκομικά κυρίαρχη θέση έχει το κατσικίσιο γάλα, από το οποίο παρασκευάζεται πληθώρα τυριών και άλλων προϊόντων. Άλλη επιλογή! Τα ψάρια και τα θαλασσινά; Μα τα ψάρια έπρεπε να καταναλωθούν φρέσκα μιας και δεν υπήρχαν ψυγεία. Για αυτό εξέχουσα θέση είχε ο παστός μπακαλιάρος.
Και άλλα πολλά όμως τρόφιμα έρχονται να συνδράμουν στην κρητική διατροφική πολυφωνία: μέλι, αρωματικά, άγρια μανιτάρια, ελιές, ξηροί καρποί, και σαλιγκάρια. Επίσης απολαμβάνουμε αποξηραμένα φρούτα με αρχηγό τις σταφίδες. Το πολυφαινολικό κρασί συνοδεύει κάθε πιάτο ενώ η μάζωξη στο καφενείο προϊδεάζει για ένα καραφάκι αγχολυτική ρακί. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι τυριά, ελαιόλαδα, κρασιά, πορτοκάλια και άλλα έχουν λάβει διεθνή πιστοποιητικά προϊόντων προστατευμένης ονομασίας προέλευσης.
Τι ρόλο παίζει η Κρητική παραδοσιακή κουζίνα;
Μα πως είναι δυνατόν με αυτή την βρωματολογική πανδαισία να μην εντυπωσιάζουν οι μαγειρικοί ακροβατισμοί. Τι να πούμε για αυτόν το γευστικό και υγιεινό πλουραλισμό. Θα αναφερθούμε μόνο στα χόρτα: Τσιγαριαστά, χορτόπιτες τηγανιτές, χορτόπιτες ψητές, βραστά, αυγολέμονο, ωμά, ομελέτα, γιαχνί ίσως κ.ά
Ποια είναι η διατροφικής της αξία;
Σε αυτό το πρώτο ραντεβού με την Κρητική διατροφή δε θα υπεισέρθουμε σε διατροφικές λεπτομέρειες. Σκόρπιες σκέψεις αποτελούν ο συνεργιστικός, υγιεινός και ολιστικός συνδυασμός των παραπάνω τροφίμων, τα μονοακόρεστα και τα ω-3 «καλά» λιπαρά, οι φυτικές ίνες, τα πολλά αντιοξειδωτικά όπως οι πολυφαινόλες, τα πρωτεϊνούχα κρέατα, γάλατα, αυγά και όσπρια, βιταμίνες (φυλλικό οξύ, B12) και μέταλλα όπως το σελήνιο και σίδηρος. Τέλος να σημειωθεί η λιπαρή ημερήσια θερμιδική πρόσληψη ανέρχεται μέχρι και 40% με τις παγκόσμιες συστάσεις στα 25-30%.
Ποιο είναι το ετήσιο ορθόδοξο διατροφικό ημερολόγιο;
Παραπάνω από το 60% ακολουθούσαν το ορθόδοξο διατροφικό πρότυπο της νηστείας των 180-200 ημερών το χρόνο. Αυτό σύστηνε και δεν απαγόρευε την αποχή από τα ζωικά τρόφιμα κρέας, αυγά, ψάρι και γαλακτοκομικά. Μάλιστα ακολουθούσαν και την παράδοξη νηστεία ελαίου και οίνου, κοινώς «άλαδο» 2 φορές την εβδομάδα, Τετάρτη και Παρασκευή. Σημαντική επίσης ήταν η ολιγο- και λιτο- φαγία. Ακούστε και το πιο καταπληκτικό! Αυτές τις μέρες έχουμε και αποχή από τα junk food. Πάλι δε θα μακρηγορήσουμε γιατί η νηστεία είναι ήδη αναγνωρισμένη σε πολλά διεθνή περιοδικά, ιδιαίτερα από το εργαστήριο προληπτικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης όπου ο Διακεκριμένος Καθηγητής Αντώνης Καφάτος τονίζει: «χριστιανική νηστεία και υγιεινή διατροφή είναι για τη μοντέρνα Ιατρική σχεδόν ταυτόσημες έννοιες».
Ποια η σχέση της Κρητικής διατροφής και τρόπου ζωής;
Την Κρητική διατροφή την ακολουθούσε άσκηση με 20 km ποδαρόδρομο τη μέρα και σκληρές αγροτικές εργασίες. Αυτές ακολουθούνταν από το «καφενείο» με τη ρακί, το τάβλι και την πρέφα. Πολλές εορτές από την ονομαστική έως τις μεγάλες ορθόδοξες συνδέονταν με την ημερήσια χαρά. Όμως είχαν και μεγάλη πνευματικότητα, με εκκλησιασμό και προσευχή. Και πολλά άλλα…
Γιατί να την ακολουθήσουμε;
Στην Κρητική διατροφή και τον τρόπο ζωής υπάρχει μια αρμονία που προσφέρει την ικανοποίηση όλων των εξωτερικών και εσωτερικών αισθήσεων αλλά και την προσδοκούσα υγεία. Πρέπει να ξεφύγουμε από τον κατακλυσμό με τα επεξεργασμένα τρόφιμα και το γρήγορο φαγητό και η Κρητική διατροφή μας είναι η πραγματική λύση.